Công ty Eddie Carrillo
Nghệ sĩ nhân dân Lê Khanh, tên tuổi đã trở thành biểu tượng của nghệ thuật sân khấu Việt Nam, luôn giữ cho mình một nguồn năng lượng dồi dào từ hai yếu tố không thể thiếu: gia đình và nghệ thuật. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, bà chia sẻ: “Gia đình và nghệ thuật là nguồn oxy thiết yếu để tôi sống trọn vẹn”. Điều này không chỉ thể hiện mối quan hệ sâu sắc giữa cuộc sống cá nhân và sự nghiệp của bà, mà còn cho thấy cách bà cân bằng giữa hai lĩnh vực này một cách tinh tế và khéo léo. Gia đình, với tình yêu thương và sự ủng hộ vô điều kiện, luôn là điểm tựa tinh thần vững chắc, giúp bà vượt qua những khó khăn, thăng trầm trong nghề nghiệp. Nghệ thuật, như một phần không thể tách rời của cuộc sống, là nơi bà tìm thấy niềm vui, sự sáng tạo và ý nghĩa đích thực của bản thân.
Ngay từ những ngày đầu bước chân vào nghề, NSND Lê Khanh đã nhận ra rằng, để duy trì sự đam mê và nhiệt huyết trong nghệ thuật, bà cần có một hậu phương vững chắc. Gia đình, với những người thân yêu, đã luôn đồng hành cùng bà trên mọi chặng đường, từ những lúc vui vẻ đến những lúc khó khăn nhất. Những giây phút bên gia đình không chỉ giúp bà nạp lại năng lượng, mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho những vai diễn mới. Đồng thời, nghệ thuật cũng giúp bà gắn kết hơn với gia đình, thông qua việc chia sẻ niềm vui, sự thành công và cả những thất bại. Mỗi vai diễn, mỗi tác phẩm nghệ thuật mà bà tham gia đều mang theo những thông điệp, những giá trị nhân văn, góp phần làm phong phú thêm cuộc sống tinh thần của gia đình và cộng đồng.
Trong khu vườn nghệ thuật rực rỡ sắc màu, nữ nghệ sĩ Lê Khanh nổi bật như một bông hồng rạng rỡ, thu hút mọi ánh nhìn trên sân khấu kịch lẫn màn ảnh rộng. Dù vào vai nào, khán giả vẫn cảm nhận được sự tự tin và nét duyên dáng đặc biệt của NSND Lê Khanh khi hóa thân vào nhân vật. Như nhà văn Emile Zola đã viết: “Nghệ sĩ không có tài năng chỉ là con số không, nhưng tài năng không được trau dồi cũng chỉ là vô nghĩa”. Đằng sau sự đa tài và đa sắc của nữ nghệ sĩ là tinh thần sống trọn vẹn với niềm đam mê, không ngừng đổi mới và tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật.
Chào chị Lê Khanh. Trong buổi chụp hình chủ đề “tình yêu”, hãy cùng trò chuyện đôi điều về tình yêu của chị với diễn xuất. Sinh ra trong một gia đình nghệ thuật truyền thống 4 đời, chị nghĩ tình yêu với diễn xuất của mình đến từ di truyền hay được nuôi dưỡng qua thời gian?
Tôi cho rằng cả hai yếu tố đều đóng vai trò quan trọng, thậm chí còn hơn thế nữa (cười). Ban đầu, diễn xuất là bản năng, là di sản từ một gia đình nghệ thuật nhiều thế hệ. Tuy nhiên, niềm đam mê với diễn xuất cũng thúc đẩy tôi tìm hiểu sâu sắc hơn về bộ môn này, không ngừng nỗ lực hoàn thiện bản thân mỗi ngày. Tình yêu nghệ thuật mang lại cho tôi nguồn năng lượng vô tận, giúp tôi tiếp tục sống, cống hiến và tiến bước.
Bước chân vào điện ảnh trước nhưng chị lại dành 10 năm cho sân khấu. Điều này có nghĩa là tình yêu với sân khấu của chị lớn hơn tình yêu với điện ảnh không?
Không hẳn vậy. Tôi xem đó là một lựa chọn phù hợp với bản thân. Sân khấu là nền tảng cơ bản giúp tôi mở rộng biên độ nghệ thuật. Diễn viên sân khấu có thể diễn điện ảnh, nhưng ngược lại thì không phải ai diễn điện ảnh đều có thể diễn sân khấu. Sân khấu mang tính ước lệ, đòi hỏi diễn viên phải rèn luyện về giọng nói, ngôn ngữ hình thể, trí tưởng tượng để hóa thân vào nhiều loại nhân vật. Việc tập trung vào diễn kịch trong giai đoạn đầu đã giúp tôi có được cả hai tình yêu với nghề – sân khấu và điện ảnh.
Điều gì giúp chị giữ vững niềm đam mê với nghệ thuật, ngay cả trong những lúc tuyệt vọng và chán nản?
Đó là sự thực tế và đam mê. Đầu tiên, nghệ thuật là nguồn thu nhập chính, giúp tôi trang trải cuộc sống gia đình. Thứ hai, đam mê giúp tôi không ngừng phấn đấu, trau dồi kỹ năng diễn xuất, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn. Sự kết hợp giữa thực tế và đam mê chính là động lực để tôi tiếp tục tiến bước.
Trong hành trình diễn xuất nhiều thập kỷ, có vai diễn nào để lại trong chị nhiều cảm xúc nhất?
Mỗi vai diễn đều đặc biệt, vì cuộc đời mỗi nhân vật đều độc đáo. Nhưng có những vai diễn đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của tôi. Trên sân khấu, vai “Juliet” (1982) là biểu tượng về tình yêu đầu tiên. Vai Jan’Da (1986) giúp tôi đột phá về tính cách nhân vật. Vai Vua Lý Chiêu Hoàng (1997) đánh dấu sự trưởng thành về nhận thức. Cuối cùng, vai bà già điếc (1998) mở đường cho tôi đến với hài kịch.
Trong điện ảnh, vai chính đầu tiên là cô thanh niên xung phong Tuất trong “Từ một cánh rừng” (1978). Vai Hân trong “Ám Ảnh” (1988) đánh dấu sự trở lại màn ảnh sau 10 năm diễn sân khấu. Phim “Bản tình ca cuối cùng” (1990) với vai Thoa giúp tôi mở rộng phạm vi hoạt động nghệ thuật ở miền Nam. Vai Lan trong “Chuyện tình bên dòng sông” (1991) mang về giải thưởng truyền hình đầu tiên. Sau 20 năm, vai Thái Tuyết Mai trong “Gái già lắm chiêu 3” đánh dấu sự tái xuất. Vai Lý Lệ Hà trong “Gái già lắm chiêu V” là một đột phá về tính cách nhân vật. Cuối cùng, vai Khanh trong “Mùa hè chiều thẳng đứng” (1998) của đạo diễn Trần Anh Hùng khiến tôi cảm thấy như sống cuộc đời của mình trên màn ảnh, vì nhân vật này không chỉ cùng tên với tôi, mà còn có hoàn cảnh gia đình tương tự.
Chị có tiêu chí nào khi lựa chọn vai diễn, khi biên độ vai diễn của chị rất rộng?
Thực ra, tôi không đặt ra tiêu chí cụ thể. Biên độ vai diễn rộng chỉ đơn giản là mong muốn khám phá cuộc đời muôn màu của các nhân vật mới. Tôi cảm thấy hạnh phúc khi khán giả cảm nhận được thế giới của các nhân vật giống như những gì tôi muốn truyền tải. Đó là điều tuyệt vời và xúc động.
Chị có nghĩ rằng các vai diễn của mình vô hình trung tạo nên một hình tượng phụ nữ đậm chất Lê Khanh: đa diện, bản lĩnh và không ngại thách thức?
Tôi nghĩ phụ nữ hiện đại đều có nhiều mặt: nhẫn nại, kiên cường, yếu mềm, nghị lực, nhỏ nhen, cao cả… Tùy hoàn cảnh mà các mặt này ẩn hiện. Vì vậy, phụ nữ hiện đại thường nói: “Hãy yêu và trân trọng giá trị của mình”. Mỗi nhân vật đi qua cuộc đời tôi càng làm tôi yêu, thương, cảm phục và trân trọng người phụ nữ hơn.
Nhân vật Lý Lệ Hà trong “Gái già lắm chiêu V” – một phụ nữ tài năng, nhan sắc nhưng gặp bất hạnh vì tình yêu. Chị có nghĩ rằng phụ nữ nên cẩn trọng hơn trong tình yêu để tránh bị tổn thương?
Tôi cho rằng niềm tin và tình yêu song hành với nhau: đã yêu là phải tin, có tin thì mới yêu. Hãy giữ niềm tin trọn vẹn, đừng nửa tin nửa ngờ, vì điều đó sẽ khiến bạn khổ tâm và mất đi sự lãng mạn. Tình yêu giống như vitamin, giúp ta vui, khỏe, đẹp, thông minh và có năng lượng. Cẩn trọng cũng cần, nhưng đừng ngộ nhận về một tình yêu hoàn hảo. Hãy bình tĩnh đối mặt và xử lý những vấn đề thực tế. Tình yêu có thể là liều thuốc giúp ta hồi sinh, thậm chí tái sinh ngoạn mục. Hãy yêu hết mình, nhưng cũng đừng quên trân trọng bản thân.
Hình ảnh người phụ nữ trong nghệ thuật thường gắn với tình yêu, từ tình yêu đôi lứa đến tình yêu gia đình. Liệu theo chị, tình yêu sự nghiệp và đam mê của phụ nữ đã được khắc họa rõ nét trên màn ảnh?
Tùy thuộc vào ý đồ thể hiện của đạo diễn. Có đạo diễn mượn khía cạnh sự nghiệp để kể câu chuyện tình yêu. Ví dụ, “Muôn vị nhân gian” của đạo diễn Trần Anh Hùng, dù chủ yếu nói về văn hóa ẩm thực, nhưng vẫn là một bộ phim về tình yêu. Hai nhân vật chính có chung niềm hạnh phúc khi chăm sóc người khác, hiểu nhau tận cùng nhưng vẫn đầy bí ẩn. Sự hòa hợp giữa họ có lúc hữu hình, có khi vô hình. Đó là một cách thể hiện đầy trữ tình, đẹp như tranh vẽ và đậm chất điện ảnh.
Chị từng chia sẻ rằng đam mê nghệ thuật ngang bằng hạnh phúc gia đình. Nhưng có lẽ người diễn viên khó có thể cân bằng được cả hai?
Đúng vậy! Nhiều lần tôi đã chọn gia đình, chọn làm mẹ, và tiếc nuối từ chối những dự án điện ảnh mà mình mong ước. Nhưng bù lại, tôi có những khoảnh khắc quý giá mà nghệ thuật không thể mang lại. Tôi vẫn duy trì tốt cả hai vai trò. Bản năng người mẹ giúp tôi biết cách sắp xếp hợp lý giữa gia đình và nghệ thuật, dựa trên điều kiện thời gian và sức khỏe. Cả gia đình và nghệ thuật đều là nguồn oxy duy trì sự sống trọn vẹn trong tôi.
Gần đây, chị cùng bộ đôi đạo diễn – nhà sản xuất Namcito và Bảo Nhân thành lập Học viện Nghệ thuật Điện ảnh (Cinematic Arts Academy – CAA). Điều gì đã thôi thúc chị đưa ra quyết định này?
Tôi luôn mong muốn truyền nghề cho thế hệ sau, vì vậy đã học đạo diễn và lấy bằng Thạc sĩ ngay sau khi được phong tặng danh hiệu NSND. Tôi yêu nghệ thuật và muốn chia sẻ kinh nghiệm cho những người có cùng niềm đam mê. Dù giảng dạy mất sức, nhưng bù lại, tôi được chứng kiến sự trưởng thành của các học trò, từ nhân cách đến sự nghiệp. Đó là niềm hạnh phúc không gì sánh bằng.
Theo chị, có bao giờ là quá muộn để phụ nữ theo đuổi đam mê?
Đối với những người có tinh thần tích cực, giàu năng lượng, không bao giờ là quá muộn để theo đuổi đam mê. Bất kỳ lúc nào cũng là điểm khởi đầu, và khởi đầu luôn đẹp nhất. Điều quan trọng là cảm thấy mình vẫn trẻ khi đã già, đừng để mình già từ khi còn trẻ.
Chị có lời khuyên nào dành cho những người phụ nữ đang tìm kiếm và vun đắp đam mê?
Đừng sợ, đừng ngại, hãy dũng cảm vượt qua giới hạn của bản thân. Nếu không cố gắng, bạn sẽ không biết mình xuất sắc đến nhường nào.
Cảm ơn những chia sẻ thú vị của chị Lê Khanh!